17.3.  ĐỒ ĐỰNG VÀ NÚT BẰNG CHẤT DẺO

Chất dẻo hay nhựa dẻo là các hợp chất cao phân tử thiên nhiên hoặc tổng hợp. Đồ đựng bằng chất dẻo dùng cho chế phẩm dược là những vật dụng được chế tạo theo khuôn mẫu phù hợp để đựng thuốc và mặt trong của chúng tiếp xúc trực tiếp với thuốc. Nếu đồ đựng là chai, lọ, ống hoặc loại tương tự thì thường phải có nút đi kèm. Nút để đậy kín đồ đựng là một phần của đồ đựng, đồng thời phải có biện pháp thích hợp như xi sáp, hàn,..để khi đóng nút đồ đựng phải có độ kín đạt yêu cầu.

 Ở phạm vi rộng hơn, đồ đựng chế tạo bằng chất dẻo còn có những loại khác không cần có nút để làm kín,như túi, ống hàn kín bằng nhiệt,...

Nguyên liệu chất dẻo dùng chế tạo đồ đựng thuốc có thể là một hay phối chế từ nhiều polymer và có thể thêm một số chất . Những chất thêm vào có thể là chất chống oxy hoá, chất ổn định, chất làm dẻo, chất làm bóng, chất mầu.

Đồ đựng và nút làm bằng chất dẻo có thể dùng để đựng nhiều dạng thuốc theo đường dùng khác nhau:

Đựng thuốc tiêm như chai, túi, ống.

Đựng thuốc nhỏ mắt, thuốc tra mắt  như lọ, ống .

Đựng thuốc uống và thuốc dùng ngoài như chai, lọ, hoặc vài loại đặc biệt khác .

Các chất dẻo để chế tạo đồ đựng thuốc thường dùng như polyethylen (loại tỷ trọng thấp hoặc cao) ký hiệu là:PE, polypropylen ký hiệu là PP, polyvinyl clorid ký hiệu là PVC, ethylen vinyl acetat copolymer, polyethylen terphtalat...

Đồ đựng và nút làm bằng chất dẻo có nhiều ưu điểm như nhẹ, bền, rẻ tiền,..nhưng cũng có những nhược điểm như có thể thấm hơi nước, thấm khí từ môi trường, chống tia cực tím không cao, nhả chất phụ gia có thể gây độc cho người sử dụng, làm ô nhiễm môi trường.

Yêu cầu chất lượng chung:

    Đồ đựng và nút làm bằng chất dẻo phải có chất lượng riêng biệt cho đồ đựng thuốc tiêm, đồ đựng thuốc nhỏ mắt, thuốc tra mắt  và  đồ đựng thuốc uống và thuốc dùng ngoài hay đồ đựng cho các dạng thuốc ngoài đường tiêm.

   Những nguyên liệu làm đồ đựng không được có thành phần có thể chiết ra một lượng chất làm giảm hoạt lực và giảm tính ổn định hoặc làm tăng độc tính của thuốc. Những chất giảm tĩnh điện, những chất giải phóng khuôn chỉ có thể dùng cho đồ đựng thuốc dùng ngoài khi được phép. Những nguyên liệu làm chất phụ gia nào được phép dùng phải mô tả đặc tính và được ghi trong Dược điển; những chất phụ gia khác cũng có thể được dùng nếu được cơ quan có thẩm quyền cho phép trong từng trường hợp.

Để chọn một đồ đựng bằng chất dẻo thích hợp và có thể đánh giá được khả năng rủi ro thì cần phải biết đầy đủ về công thức sản xuất chất dẻo đó, bao gồm tất cả những nguyên liệu cho thêm vào trong quá trình sản xuất đồ đựng. Đồ đựng bằng chất dẻo được lựa chọn cho bất kỳ một chế phẩm đặc biệt nào cũng phải đảm bảo các yêu cầu sau:

Khi đựng thuốc, chất dẻo không được hấp thụ hoạt chất thuốc lên bề mặt và không được để cho thuốc thấm vào trong chất dẻo.

Chất dẻo không được tạo ra một lượng chất đủ để làm ảnh hưởng đến sự bền vững của thuốc đựng ở trong hoặc tạo ra khả năng gây độc.

Để kiểm tra sự tương hợp của đồ đựng và chất đựng ở trong, đảm bảo không có sự thay đổi có hại đến chất lượng chế phẩm thì phải thực hiện nhiều phép thử khác nhau như: Kiểm tra không có sự thay đổi về tính chất lý học; xác định chất bị mất và chất được thêm do sự thấm hút, phát hiện sự thay đổi pH; đánh giá về những thay đổi gây ra bởi ánh sáng; những thử nghiệm hóa học và những thử nghiệm sinh học cần thiết.

Những đồ đựng sản xuất hàng hoạt phải phù hợp với mẫu vật về mọi phương diện. Chúng phải đảm bảo không có thay đổi về thành phần, về phương pháp sản xuất và quan trọng nhất là không dùng nguyên liệu phế loại. Những mẫu lấy từ nơi sản xuất phải được kiểm tra để đảm bảo phù hợp với vật mẫu.

Quy trình thử nghiệm hóa học, sinh học mô tả dưới đây được áp dụng cho đồ dựng bằng chất dẻo dùng cho chế phẩm dược. Phải thấy rằng những thử nghiệm này chưa đủ để xác định độ an toàn hoặc sự thích hợp của đồ đựng bằng chất dẻo mà cần thiết phải xem xét kết qủa những thử nghiệm kết hợp với thông tin ở trên. Nếu có rủi ro, nhà sản xuất phải xem xét lại tiêu chuẩn của đồ đựng và thành phần của chất dẻo hoặc chất lượng của thành phần bị hư hoặc quy trình sản xuất và chế biến bị thay đổi.

17.3.1. ĐỒ ĐỰNG BẰNG CHẤT DẺO DÙNG CHO NHỮNG CHẾ PHẨM KHÔNG PHẢI THUỐC TIÊM

Những thử nghiệm chung

Độ kín

Đóng đầy 10 bình với nước, đậy bình bằng những nút thích hợp, lộn ngược bình và giữ ở nhiệt độ phòng trong 24 giờ. Bất cứ bình nào cűng không có hiện tượng rõ rỉ.

Độ gấp uốn

Phép thử này áp dụng cho những đồ dựng có thể bóp để lấy những chất đựng ở trong ra. Khi bóp ống phải lấy ra ít nhất 90% thể tích hay khối lượng chứa danh định với tốc độ chảy qui định ở nhiệt độ phòng.

Những thử nghiệm áp dụng cho đồ đựng thuốc lỏng để uống

Gồm 2  thử nghiệm là độ trong của nước chiết và cắn không bay hơi .

Độ trong của nước chiết

Chọn những phần không có nhãn, không có vết in và không dát mỏng từ những đồ đựng thích hợp theo cách lấy tự nhiên để cho đủ diện tích tổng cộng của mẫu yêu cầu và phải tính diện tích của cả hai mặt. Cắt những phần này thành những miếng hẹp và dài, để không có mảnh nào có diện tích tổng cộng lớn hơn 20 cm² . Rửa những mảnh này cho hết những chất ở bên ngoài bằng cách lắc chúng ít nhất 2 lần riêng biệt với nước cất, mỗi lần 30 giây,sau đó  để ráo hết nước.

Chọn những phần đã cắt và đã rửa của mẫu thử,với diện tích bề mặt tổng cộng là 1250 cm² , cho vào một bình (vừa mới được làm sạch với hỗn hợp acid cromic (TT) và rửa nhiều lần với nước cất) và thêm 250ml nước cất. Đậy bình bằng một cốc và hấp ở 121⁰C trong 30 phút. Làm một mẫu trắng để so sánh, dùng 250ml nước cất. Để nguội rồi quan sát nước chiết. Nước chiết phải không màu, không đục hơn mẫu trắng .

Cắn không bay hơi

Bốc hơi 100ml  nước chiết từ phép thử “Độ trong của nước chiết” tới khô, sấy ở 105⁰C tới khối lượng không đổi. Cắn không được nhiều hơn 12,5mg.

Độ thấm hơi nước

Độ thấm hơi nước hay độ ngấm hơi nước qua bao bì có ảnh hưởng rất lớn đến các thuốc cần mức độ chống ẩm cao như thuốc nang, thuốc bột và những thuốc nhạy cảm khác...Do vậy tuỳ yêu cầu có thể thử nghiệm đặc tính này cho đồ đựng bằng nhựa như chỉ dẫn ở mục: Đồ đựng bằng chất dẻo cho chế phẩm tiêm (Phụ lục 17.3.2).

17.3.2.ĐỒ ĐỰNG BẰNG CHẤT DẺO DÙNG CHO CHẾ PHẨM THUỐC TIÊM

Yêu cầu chung

Nguyên liệu:

Chỉ những chất dẻo tinh khiết, không màu, không mùi, mới được dùng làm nguyên liệu để chế tạo đồ đựng thuốc tiêm. Đồ đựng thuốc tiêm có thể được chế tạo từ một hay nhiều polymer như polyethylen, polypropylen, polyvinyl clorid và có thể thêm các chất phụ gia để chống oxy hoá, làm trơn, hoá dẻo, ổn định nhưng không được dùng các chất để tạo màu.

Đặc tính:

Đồ đựng phải đủ trong để kiểm tra được bằng mắt thường thuốc chứa bên trong. Đồ đựng đã đóng thuốc phải chịu được tiệt khuẩn bằng nhiệt hoặc các phương pháp tiệt khuẩn khác. Sau khi tiệt khuẩn, đồ đựng không được có dấu hiệu bị co lại, méo mó, biến màu, mất độ trong, rạn nứt, chảy dính hoặc bất kỳ sự hư hỏng nào khác. Đồ đựng phải không cho vi sinh vật thâm nhập vào thuốc sau khi đã hàn kín. Đồ đựng có thể là túi hoặc chai có kích thước, hình dáng thích hợp cho việc sử dụng (có thể thêm các nút gắn, dây treo khi tiêm truyền).

Thử nghiệm về tính chất của đồ đựng

Thử độ kín, độ gấp uốn:

Phải đáp ứng những thử nghiệm trong chuyên luận: " Đồ đựng chất dẻo cho những chế phẩm không phải thuốc tiêm".

§é trong cña ®å ®ùng

Hçn dÞch  chuÈn: Hoµ tan 1,0 g hydrazin sulfat (TT) trong mét Ýt n­íc, thªm n­íc  võa ®ñ 100 ml, ®Ó yªn trong 6 giê. Thªm 25,0 ml dung dÞch hexamin 10%(TT) vµo 25 ml dung dÞch nµy, trén kü vµ ®Ó yªn trong 24 giê. Hçn dÞch thu ®­îc bÒn trong kho¶ng 2 th¸ng. Pha lo·ng 15 ml hçn dÞch nµy víi n­íc võa ®ñ 1000 ml. Hçn dÞch  chuÈn chØ dïng trong vßng 24 giê.

Pha lo·ng hçn dÞch chuÈn ®Ó thu ®­îc hçn dÞch cã ®é hÊp thô ë b­íc sãng kho¶ng 640 nm lµ 0,37 ®Õn 0,43 (pha lo·ng kho¶ng 16 lÇn). Cho mét thÓ tÝch hçn dÞch thu ®­îc b»ng dung tÝch qui ®Þnh vµo 5 ®å ®ùng. §é ®ôc cña hçn dÞch khi nh×n qua ®å ®ùng ph¶i ®ôc h¬n so víi n­íc cÊt ®ùng trong ®å ®ùng t­¬ng øng.

§é ngÊm h¬i n­íc

Cho n­íc vµo 5 ®å ®ùng theo dung tÝch qui ®Þnh vµ hµn kÝn b»ng mét miÕng polyethylen, nh«m máng hay mét c¸ch kh¸c thÝch hîp. C©n chÝnh x¸c mçi b×nh vµ ®Ó yªn (kh«ng phñ g× ë trªn) trong 14 ngµy ë ®é Èm t­¬ng ®èi  60 ± 5% vµ ë nhiÖt ®é trong kho¶ng 20^oC vµ 25^oC. C©n l¹i c¸c b×nh. Khèi l­îng gi¶m ®i kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 0,2%.

Nh÷ng ®å ®ùng b»ng chÊt dÎo polyvinyl clorid (PVC) dïng cho thuèc tiªm (tiªm truyÒn tÜnh m¹ch) ph¶i ®¹t thªm nh÷ng phÐp thö sau:

ChÊt di (2-ethylhexyl) phthalat chiÕt ®­îc: Kh«ng qu¸ 0,010% (kl/tt). 

Dïng mét èng cÊp, kim hoÆc bé phËn nèi thÝch hîp. Cho vµo ®å ®ùng mét thÓ tÝch dung m«i chiÕt b»ng kho¶ng mét nöa dung tÝch. Hót hÕt kh«ng khÝ ra vµ hµn kÝn èng cÊp. §Æt ®å ®ùng theo h­íng n»m ngang vµo mét nåi c¸ch thuû vµ gi÷ nhiÖt ®é ë 36^oC - 38^oC trong 60 ± 1 phót, kh«ng l¾c. LÊy b×nh ra khái nåi c¸ch thuû, ®¶o ng­îc b×nh cÈn thËn 10 lÇn vµ chuyÓn dÞch chøa ë trong sang mét b×nh thuû tinh. §o ngay ®é hÊp thô ë cùc ®¹i kho¶ng 272 nm (Phô lôc 3.1). TÝnh phÇn tr¨m cña di (2- ethylhexyl) phthalat theo ®­êng chuÈn.

Dung m«i chiÕt: Ethanol ®· pha lo·ng ®Ó cã tû träng t­¬ng ®èi tõ 0,9373 ®Õn 0,9378 vµ lµm Êm tíi 37^oC trong mét b×nh cã nót kÝn.

§­êng chuÈn di (2-ethylhexyl) phthalat: Pha 5 dung dÞch chuÈn cã chøa 0,020%; 0,010%; 0,0050%; 0,0020%; 0,0010% (kl/tt) di (2-ethylhexyl) phthalat trong dung m«i chiÕt. §o ®é hÊp thô  trong cïng ®iÒu kiÖn.

Thử nghiệm về chất liệu của đồ đựng

Dùng phần đồ đựng không có nhãn, không có vết in hoặc không bị dát mỏng hoặc hạt chất dẻo trong trường hợp đồ đựng được chế tạo đồng thời với quá trình đóng thuốc và hàn kín.

Bari

Làm ẩm 2 g mẫu thử với acid hydrocloric (TT)và nung trong một chén bạch kim. Hoà tan tro trong 10 ml dung dịch acid hydrocloric 1M, lọc và thêm 1 ml dung dịch acid sulfuric 1M (TT) vào dịch lọc. Độ đục không lớn hơn hỗn dịch đục chuẩn thu được bằng cách cho 1ml dung dịch acid sulfuric 1M (TT) vào một hỗn hợp 10 ml dung dịch bari chuẩn (10 phần triệu Ba) và 10 ml dung dịch acid hydrocloric 1M (TT)

Kim loại nặng

Cho 2,5 g mẫu thử vào một bình đáy tròn, cổ dài, thêm 20 ml acid sulfuric (TT) và đốt thành than trong khoảng 10 phút. Thêm từng giọt nước oxy già (100 thể tích) vào dung dịch nóng cho tới khi hết màu, đun nóng sau mỗi lần thêm cho tới khi có khói trắng bay lên. Để nguội, dùng 10 ml nước cất để chuyển hết cắn từ bình sang đĩa bạch kim và bốc hơi đến khô.Hòa tan cắn vào 10 ml dung dịch acid hydrocloric 1M (TT). Lọc nếu cần, thêm nước cất để được 25 ml (dung dịch A).

Thêm 1,2 ml dung dịch thioacetamid (TT) vào hỗn hợp gồm 10 ml dung dịch A và 2 ml đệm acetat pH 3,5(TT), lắc trộn đều ngay và để yên trong 2 phút. Nếu dung dịch tạo thành có màu vàng, màu phải không được đậm hơn màu vàng thu được bằng cách dùng 10 ml dung dịch cadmi chuẩn (10 phần triệu Cd) (TT) thay cho dung dịch A. Nếu là màu nâu phải không được đậm hơn màu nâu thu được bằng cách dùng một hỗn hợp 5 ml dung dịch chì chuẩn (10 phần triệu Pb) (TT) và 5 ml nước thay cho dung dịch A.

Thiếc

Thêm 5 ml dung dịch acid sulfuric 20% (TT), 1 ml dung dịch natri dodecyl sulfat 1% (kl/tt) và 1 ml kẽm dithiol (TT) vào 10 ml dung dịch A trong phép thử kim loại nặng. Đun nóng trong nồi cách thuỷ đúng 1 phút. Làm nguội và để yên trong 30 phút. Nếu dung dịch tạo thành có màu đỏ thì không được đậm hơn màu đỏ thu được bằng cách dùng 10 ml dung dịch thiếc chuẩn  (5 phần triệu Sn) (TT) thay cho dung dịch A.

Kẽm

Lấy 1 ml dung dịch A trong phép thử kim loại nặng, thêm nước cất vừa đủ 100 ml. Lấy 10 ml dung dịch thu được, thêm 5 ml dung dịch đệm acetat pH 4,4 (TT) và 1 ml dung dịch natri thiosulfat 0,1M (TT), 5 ml dung dịch dithizon 0,001% (kl/tt) trong cloroform. Lắc và để yên 2 phút. Màu tím trong lớp cloroform không được đậm hơn màu thu được bằng cách dùng hỗn hợp 2ml dung dịch kẽm chuẩn (10 phần triệu Zn) (TT)và 8 ml nước cất thay cho dung dịch thử. Tiến hành một mẫu trắng kiểm tra, dùng 10 ml nước cất thay cho 10 ml dung dịch thử. Thử nghiệm không có giá trị nếu lớp cloroform thu được trong mẫu trắng có màu xanh lục.

Cắn nung

Lấy 5 g đồ đựng đã cắt nhỏ cho vào một chén nung thích hợp đã cân bì. Nung ở 800 ± 25^oC tới khối lượng không đổi. Để chén nung cho nguội trong bình hút ẩm sau mỗi lần nung, lượng cắn không được quá 0,1%.

Thử nghiệm trên dịch chiết

Thö nghiÖm ho¸ lý

Nh÷ng thö nghiÖm sau ®©y thùc hiÖn trªn dÞch chiÕt tõ ®å ®ùng lµ chÊt dÎo, l­îng chÊt dÎo tÝnh theo diÖn tÝch bÒ mÆt (c¶ 2 mÆt) vµ chiÕt ë nhiÖt ®é qui ®Þnh. MÉu chÊt dÎo ®ång nhÊt vÒ chÊt liÖu ®­îc c¾t thµnh nh÷ng miÕng dµi kho¶ng 5 cm vµ réng kho¶ng 0,3 cm. ChuyÓn mÉu ®· chia nhá vµo mét b×nh thuû tinh h×nh trô dung tÝch 250 ml cã nót mµi, thªm kho¶ng 150 ml n­íc tinh khiÕt. L¾c kho¶ng 30 gi©y, g¹n bá n­íc vµ röa l¹i mét lÇn n÷a. Cho vµo b×nh chiÕt thÝch hîp mét l­îng mÉu ®· chuÈn bÞ cã diÖn tÝch bÒ mÆt kho¶ng 1200 cm² nÕu bÒ dÇy cña mÉu lµ 0,5 mm hoÆc máng h¬n, hoÆc 600 cm² nÕu bÒ dµy lín h¬n 0,5 mm. Thªm 200 ml n­íc tinh khiÕt vµ chiÕt nãng trong nåi c¸ch thuû ë 70^oC trong 24 giê hoÆc trong nåi hÊp ë 121^oC trong 30 phót. Lµm nguéi nh­ng kh«ng d­íi 20^oC. LÊy 20,0 ml dÞch chiÕt vµo mét b×nh thÝch hîp ®Ó dïng cho phÐp thö dung l­îng ®Öm. G¹n ngay dÞch chiÕt cßn l¹i vµo mét b×nh s¹ch vµ ®Ëy kÝn. Dïng n­íc tinh khiÕt ®Ó lµm mÉu tr¾ng trong nh÷ng phÐp thö sau:

§é trong vµ mµu s¾c: DÞch chiÕt ph¶i trong (Phô lôc 9..2) vµ kh«ng mµu (Phô lôc 9.3).

§é hÊp thô ¸nh s¸ng: Läc dÞch chiÕt nÕu cÇn vµ dÞch läc cã ®é hÊp thô ¸nh s¸ng kh«ng qu¸ 0,08 ë  220 ®Õn 240 nm vµ kh«ng qu¸ 0,05 ë 240 ®Õn 360 nm  (Phô lôc 4.1). Dïng n­íc ®Ó lµm mÉu tr¾ng.

pH: Cø mçi 20 ml dÞch chiÕt vµ mÉu tr¾ng cho thªm 1 ml  dung dÞch kali clorid 0,1% (kl/tt) (TT), x¸c ®Þnh pH cña dung dÞch (Phô lôc 6.2). HiÖu sè pH cña hai dung dÞch kh«ng ®­îc lín h¬n 1,5.

ChÊt kh«ng bay h¬i: Cho 50,0 ml dÞch chiÕt vµo mét chÐn nung thÝch hîp ®· c©n b× vµ ®­îc lµm s¹ch b»ng acid. Bèc h¬i trªn c¸ch thuû cho tíi kh« vµ sÊy c¾n ë 105^oC trong 1 giê. Song song lµm mÉu tr¾ng. HiÖu sè gi÷a c¾n cña dÞch chiÕt vµ mÉu tr¾ng kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 15 mg.

Ghi chó: NÕu lµ c¾n dÇu th× kiÓm tra l¹i qu¸ tr×nh bay h¬i, giai ®o¹n lµm kh«, vµ gi¶m nhiÖt nÕu dÇu cã xu h­íng b¸m vµo thµnh cña chÐn nung.

C¾n nung (ghi chó: Kh«ng cÇn ph¶i lµm thö nghiÖm nµy nÕu kÕt qu¶ thö nghiÖm c¾n kh«ng bay h¬i kh«ng v­ît qu¸ 5 mg): TiÕn hµnh víi chÊt kh«ng bay h¬i thu ®­îc tõ mÉu thö vµ mÉu tr¾ng, nh­ng cho thªm cïng mét l­îng acid sulfuric vµo mçi chÐn nung. HiÖu sè gi÷a c¾n nung cña mÉu thö vµ mÉu tr¾ng kh«ng v­ît qu¸ 5 mg.

Kim lo¹i nÆng:

DÞch chiÕt cã thÓ läc nÕu cÇn, lÊy 20,0 ml cho vµo 1 trong 2 èng Nessler, ®iÒu chØnh pH tíi kho¶ng gi÷a 3,0 vµ 4,0 víi dung dÞch acid acetic 1 M (TT)  hay  dung dÞch amoniac 5 M (TT), pha lo·ng víi n­íc ®Ó thµnh 35 ml vµ trén ®Òu.

Cho vµo èng Nessler kia 2,0 ml dung dÞch ch× mÉu (1 phÇn triÖu Pb) (TT) vµ 20 ml n­íc. §iÒu chØnh pH vµo kho¶ng gi÷a 3,0 vµ 4,0 víi dung dÞch acid acetic 1 M (TT) hay dung dÞch amoniac 5 M (TT) . Pha lo·ng víi n­íc ®Ó thµnh 35 ml vµ trén ®Òu.

Cho vµo mçi èng 10 ml dung dÞch dihydrosulfid (TT)  võa míi pha, thªm n­íc thµnh 50 ml vµ trén ®Òu. Trong 10 phót, nÕu dÞch chiÕt cã mµu n©u th× kh«ng ®­îc ®Ëm h¬n mµu trong èng chuÈn.

Dung l­îng ®Öm: LÊy 20 ml dÞch chiÕt ®em chuÈn ®é víi dung dÞch acid hydrocloric 0,01 M (TT) hay dung dÞch natri hydroxyd 0,01 M (TT) tíi pH 7,0 x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p chuÈn ®é ®o ®iÖn thÕ (Phô lôc 10.2). Song song chuÈn ®é víi 20 ml mÉu tr¾ng. NÕu mÉu thö vµ mÉu tr¾ng dïng cïng dung dÞch chuÈn ®é th× hiÖu cña hai thÓ tÝch ®· dïng ë trªn kh«ng v­ît qu¸ 10,0 ml, nÕu dïng hai dung dÞch chuÈn ®é kh¸c lo¹i cho mÉu thö hay mÉu tr¾ng th×  tæng sè thÓ tÝch kh«ng lín h¬n 10,0 ml

Nh÷ng chÊt bÞ oxy ho¸: Cho 20,0 ml dÞch chiÕt vµo mét b×nh thuû tinh nót mµi, thªm 20,0 ml dung dÞch kali permanganat 0,002 M vµ 1 ml dung dÞch acid sulfuric 10% (kl/kl), ®un s«i 3 phót. §Ó nguéi, thªm 0,1 g kali iodid, l¾c trén ®Òu vµ ®Ó yªn 10 phót trong tèi. ChuÈn ®é b»ng dung dÞch natri thiosulfat 0,01 M. Dïng 0,25 ml dung dÞch hå tinh bét cho vµo kho¶ng cuèi chuÈn ®é lµm chØ thÞ mµu. Song song lµm mÉu tr¾ng, hiÖu sè gi÷a hai lÇn ®Þnh l­îng kh«ng kh¸c nhau qu¸ 1,0 ml.

Thử nghiệm sinh học

Những thử nghiệm sau đây được xây dựng để đánh giá đáp ứng sinh học của động vật đối với những vật liệu là chất dẻo hay polymer khác khi tiêm các chất chiết từ mẫu thử nghiệm.

Lượng mẫu thử được lấy theo diện tích bề mặt đem chiết. Khi diện tích bề mặt không thể xác định được thì dùng 0,2 g mẫu thử cho mỗi ml dịch chiết. Cần thận trọng khi chuẩn bị các mẫu thử để tiêm, tránh nhiễm khuẩn và các chất lạ.

Thử nghiệm áp dụng cho các loại chất dẻo và các polymer đúng với điều kiện sử dụng. Khi các đồ đựng phải rửa hoặc tiệt khuẩn trước khi dùng thì thử nghiệm cũng phải tiến hành trên mẫu đồ đựng đã được xử lý với cùng qui trình rửa và tiệt khuẩn.

Mẫu thử là dịch chiết từ mẫu đồ đựng cần thử. Mẫu trắng là dung môi dùng để chiết được xử lý trong cùng điều kiện và qui trình như mẫu thử. Mẫu đối chiếu âm tính là mẫu không cho phản ứng trong cùng điều kiện thử.

a) Thử nghiệm toàn thân

Thử nghiệm dùng để đánh giá đáp ứng toàn thân của chuột nhắt sau khi tiêm dịch chiết từ mẫu cần thử.

Động vật thí nghiệm: Chuột nhắt trắng khoẻ mạnh, cùng nguồn gốc, cân nặng 18 - 22 g, chưa dùng vào thí nghiệm nào trước đó. Chuột được cho ăn và uống nước bình thường.

Dụng cụ:

Nồi hấp có khả năng duy trì nhiệt độ ở 121^oC ± 2^oC, có thêm hệ thống nước làm lạnh để làm nguội bình đựng mẫu thử đến khoảng 20^oC ngay sau khi hấp.

Tủ sấy có khả năng duy trì nhiệt độ ở 50^oC ± 2^oC hoặc 70^oC ± 2^oC.

Dùng ống nghiệm hoặc ống nuôi cấy có nắp xoáy là thuỷ tính trung tính (thuỷ tinh loại I) để chiết mẫu.

Chuẩn bị dụng cụ:

Các dụng cụ thuỷ tinh cần tráng bằng hỗn hợp acid cromic hoặc acid nitric nóng, súc rửa kỹ với nước, tráng lại bằng nước cất. Rửa các dụng cụ để cắt lần lượt với aceton và dicloromethan trước khi dùng để cắt mẫu.Tất cả các dụng cụ khác phải được rửa với chất tẩy rửa thích hợp rồi tráng kỹ bằng nước cất. Làm khô và tiệt khuẩn các dụng cụ bằng phương pháp thích hợp.

Dung môi chiết: việc lựa chọn dung môi chiết, trong số các dung môi chiết dưới đây, cần đại diện cho thành phần dung môi có trong chế phẩm sẽ tiếp xúc trực tiếp với đồ đựng chất dẻo đem thử nghiệm.

Dung dịch tiêm natri clorid 0,9% (vô khuẩn và không có chất gây sốt).

Ethanol 5% trong dung dịch tiêm natri clorid 0,9%.

Polyethylen glycol 400.

Dầu thực vật: dùng dầu vừng, dầu lạc hoặc dầu hạt bông mới tinh chế và phải đạt thêm các yêu cầu sau: Dùng 3 thỏ thí nghiệm theo qui định phép thử tiêm trong da. Tiêm trong da 0,2 ml vào mỗi điểm, tiêm 10 điểm trên mỗi thỏ. Quan sát  chỗ tiêm 24, 48 và 72 giờ sau khi tiêm. Không được có điểm nào có phản ứng dưới dạng vết đỏ hay phồng có đường kính lớn hơn 0,5 cm.

Chuẩn bị mẫu thử:

Chọn và cắt mẫu thử thành những mảnh nhỏ theo kích thước hướng dẫn trong bảng 1. Loại bỏ những vật lạ như xơ vải và những mảnh vụn quá nhỏ bằng cách cho mẫu đã cắt vào ống đong thuỷ tinh loại I, dung tích 100 ml, có nút mài, thêm 70 ml nước cất để pha thuốc tiêm. Lắc trong khoảng 30 giây, gạn bỏ hết nước, làm lại một lần nữa. Với phần mẫu dùng chiết bằng dung môi là dầu thực vật, cần sấy khô mẫu thử ở nhiệt độ không quá 50^oC.

Ghi chú: Không lau mẫu bằng khăn khô/ẩm hoặc rửa bằng dung môi hữu cơ.

Bảng 1.

Dạng chất dẻo	Bề dày	Lượng mẫu cho mỗi 20 ml dung môi chiết	Chia nhỏ thành
Màng mỏng hay tờ	< 0,5 mm	Tương đương diện tích bề mặt 120 cm2 (cả hai mặt)	Những dải khoảng 5 cm x 0,3 cm
	0,5 - 1 mm	Tương đương diện tích bề mặt 60 cm2 (cả hai mặt)
Ống	< 0,5 mm (thành ống)	Chiều dài (cm) = 120 (cm2) : [Chu vi đường kính trong + chu vi đường kính ngoài của ống] (cm)	Những phần khoảng 5 cm x 0,3 cm
	0,5 - 1 mm (thành ống)	Chiều dài (cm) = 60 (cm2) : [Chu vi đường kính trong + chu vi đường kính ngoài của ống] (cm)
Phiến mỏng, ống hoặc đã tạo  khuôn	> 1 mm	Tương đương với tổng diện tích bề mặt 60 cm2 (toàn bộ bề mặt tiếp xúc)	Những miếng  khoảng 5 cm x 0,3 cm

Chuẩn bị dịch chiết: Cho lượng mẫu thử đã xử lý đúng yêu cầu vào dụng cụ chiết, thêm 20 ml dung môi chiết. Chuẩn bị như vậy với từng loại dung môi chiết theo yêu cầu phép thử. Song song chuẩn bị một mẫu trắng 20 ml cho mỗi loại dung môi và xử lý trong cùng điều kiện. Chiết bằng cách hấp trong nồi hấp ở 121^oC trong 60 phút hoặc trong tủ ấm ở 70^oC trong 24 giờ hoặc ở 50^oC trong 72 giờ, tuỳ thuộc vào loại chất dẻo đem thử.

Làm nguội ngay đến nhiệt độ phòng nhưng không dưới 20^oC, lắc mạnh trong vài phút và gạn ngay mỗi dịch chiết vào một bình khô, vô khuẩn. Bảo quản các dịch chiết ở nhiệt độ từ 20^oC đến 30^oC nhưng không dùng để thử nếu để quá 24 giờ.

Ghi chú: Điều kiện chiết không được làm thay đổi trạng thái vật lý của mẫu thử, như làm chảy hoặc làm nóng chảy mẫu thử, dẫn tới làm giảm diện tích bề mặt mẫu thử. Có thể cho phép các mảnh dính nhẹ vào nhau. Nên cho từng mảnh nhỏ đã rửa sạch vào dung môi chiết. Nếu dùng các ống nuôi cấy để chiết với dầu thực vật trong nồi hấp thì phải dán kín mép quanh nút với băng dính tốt để ngăn hơi nước không vào trong dịch chiết.

Tiến hành:

Lắc mạnh dịch chiết trước mỗi liều tiêm để đảm bảo chất chiết được phân bố đều. Chú ý không lấy các tiểu phân nhìn thấy được để tiêm tĩnh mạch.

Dùng 5 chuột cho một nhóm, mỗi nhóm thử với một dịch chiết của mẫu thử hoặc mẫu trắng. Liều tiêm và đường tiêm theo hướng dẫn ở bảng 2. Riêng dịch chiết với dung môi polyethylen glycol và mẫu trắng tương ứng cần pha loãng với 4,1 thể tích dung dịch tiêm natri clorid 0,9 % để được dung dịch có nồng độ khoảng 200 mg polyethylen glycol trong 1 ml.

Quan sát tất cả các chuột ngay sau khi tiêm, sau 4 giờ và ít nhất vào các thời điểm 24, 28 và 72 giờ sau khi tiêm. Nếu trong thời gian theo dõi không có chuột nào của nhóm tiêm mẫu thử có phản ứng sinh học lớn hơn đáng kể so với nhóm tiêm mẫu trắng thì mẫu thử đạt yêu cầu. Nếu có 2 chuột hoặc nhiều hơn bị chết hoặc có 2 chuột hoặc nhiều hơn có biểu hiện bất thường như co giật, suy nhược hoặc có 3 chuột trở lên bị giảm cân ( >2 g) thì mẫu thử không đạt yêu cầu.

Nếu có một chuột bị chết hoặc có dấu hiệu phản ứng sinh học thì thử lại trên 10 chuột khác. Với lần thử lại, mẫu thử đạt yêu cầu nếu tất cả 10 chuột đều sống và không có biểu hiện sinh học khác nhau đáng kể so với nhóm chứng.

Bảng 2

Dịch chiết hay mẫu trắng	Liều cho 1 kg	Đường tiêm	Tốc độ tiêm (ml cho 1 giây)
Dung dịch tiêm natri clorid 0,9%	50 ml	Tĩnh  mạch	100
Dung dịch 5% (tt/tt) của ethanol trong dung dịch tiêm natri clorid 0,9%	50 ml	Tĩnh  mạch	100
Polyethylenglycol 400	10g	Trong màng bụng
Dầu thực vật	50 ml	Trong màng bụng

b) Thử nghiệm tiêm trong da

Thử nghiệm này được xây dựng để đánh giá phản ứng tại chỗ của thỏ với dịch chiết mẫu thử sau khi tiêm vào trong da.

Động vật thí nghiệm: Chọn thỏ trắng, da mỏng, có thể cắt lông thật ngắn và da không bị tổn thương hoặc bị kích ứng do cọ xát. Trong thời gian theo dõi, tránh tiếp xúc vào những chỗ tiêm trừ khi cần phân biệt giữa nốt phù nề với vết dầu đọng.

Ghi chú: những thỏ trước đó  đã dùng cho các phép thử không liên quan như thử chất gây sốt hoặc thỏ đã nghỉ một thời gian sau lần thử trước, có thể dùng vào phép thử này nếu da sạch và không bị tổn thương.

Tiến hành: Trong ngày thí nghiệm, cắt lông trên phần lưng thỏ, về cả hai bên sống lưng, một khoảng đủ rộng để thử. Tránh gây kích ứng và làm tổn thương da. Dùng máy hút để loại hết lông rơi ra, khi cần có thể lau nhẹ da bằng ethanol loãng và để khô trước khi tiêm. Mỗi loại dịch chiết cần thử trên 2 thỏ, một bên tiêm dịch chiết và một bên tiêm mẫu trắng theo hướng dẫn trong bảng 3. Để tránh lãng phí, trên cùng một thỏ có thể tiêm một vài loại dịch chiết hoặc dịch chiết của vài mẫu khác nếu kết quả không ảnh hưởng lẫn nhau. Lắc mạnh mỗi dịch chiết trước khi lấy để tiêm. Mẫu dịch chiết với polyethylen glycol 400 và mẫu trắng tương ứng, cần pha loãng với dung dịch tiêm natri clorid 0,9% để có nồng độ polyethylen glycol khoảng 120 mg trong 1 ml.

Bảng 3

Dịch chiết hay mẫu trắng	Số vị trí (cho mỗi thỏ)	Liều cho mỗi vị trí (ml)
Mẫu thử	5	200
Mẫu trắng	5	200

Quan sát các chỗ tiêm để phát hiện các phản ứng của mô như ban đỏ, phù nề hoặc hoại tử. Có thể lau nhẹ bằng ethanol loãng để dễ quan sát và đánh giá kết quả. Quan sát tất cả các thỏ thí nghiệm tại các thời điểm 24, 48 và 72 giờ sau khi tiêm. Chấm điểm tất cả các chỗ tiêm của mẫu trắng và mẫu thử theo thang điểm qui định trong bảng 4.

Bảng 4

Ban đỏ và tạo thành vẩy	Điểm	Tạo thành phù nề*	Điểm
Không có ban đỏ	0	Không có phù nề	0
Ban đỏ rất nhẹ (vừa đủ nhận thấy)	1	Phù nề rất nhẹ (vừa đủ nhận thấy)	1
Ban đỏ nhận thấy rõ	2	Phù nề nhẹ (viền phù nể nổi rõ)	2
Ban đỏ vừa phải tới đậm	3	Phù nề vừa phải (phù nề cao khoảng 1 mm)	3
Ban đỏ đậm (sặc đỏ) tới tạo thành vẩy nhẹ	4	Phù nề nặng (phù nề cao trên 1 mm và lan rộng  hơn khoảng tiếp xúc)	4

*Không kể những vết nề (cơ học) không phải viêm .

Trong thời gian theo dõi, nếu cần có thể cắt lại lông thỏ để dễ quan sát. Tính điểm ban đỏ và phù nề trung bình cho mẫu trắng và mẫu thử ở mỗi lần chấm điểm (24, 28 và 72 giờ) cho mỗi thỏ. Sau 72 giờ, cộng tất cả các điểm ban đỏ và phù nề cho riêng mẫu thử và mẫu trắng. Chia tổng số điểm của từng mẫu cho 12 (2 thỏ x 3 lần ghi điểm x 2 lần ghi loại điểm) để xác định điểm trung bình chung với mỗi mẫu thử và mẫu trắng tương ứng. Phép thử đạt yêu cầu nếu hiệu số giữa điểm trung bình của mẫu thử và mẫu trắng tương ứng nhỏ hơn hoặc bằng 1. Nếu ở bất kỳ lần ghi điểm nào đó, điểm phản ứng trung bình của mẫu thử nghi ngờ cao hơn mẫu trắng, làm lại thêm trên 3 thỏ khác. Phép thử đạt yêu cầu nếu điểm trung bình giữa mẫu thử và mẫu trắng khác nhau nhỏ hơn hoặc bằng 1,0.

c) Thử nghiệm chất gây sốt

Thử nghiệm này được qui định cho các đồ đựng bằng chất dẻo dùng cho thuốc tiêm truyền. Dùng dung môi chiết là dung dịch tiêm natri clorid 0,9% không có chất gây sốt và tiến hành qui trình chiết như hướng dẫn trong phép thử tiêm toàn thân. Các dụng cụ chiết phải đảm bảo không có chất gây sốt.

Tiến hành theo thử nghiệm chất gây sốt (Phụ lục 13.4), Tiêm 10 ml dịch chiết cho 1 kg thỏ.

17.3.3 ĐỒ ĐỰNG BẰNG CHẤT DẺO DÙNG CHO CHẾ PHẨM NHỎ MẮT

Đồ đựng bằng chất dẻo cho các chế phẩm nhỏ mắt có thể được chế tạo từ các polymer có khối lượng phân tử đồng nhất trong một khoảng nhất định. Có thể dùng polypropylen hoặc đồng polymer của propylen với không quá 25 % ethylen hoặc hỗn hợp polypropylen và không quá 25% polyethylen và thường có thêm các chất hoá dẻo, ổn định, chống oxy hoá, tạo màu, làm trơn.

Để lựa chọn đồ đựng bằng chất dẻo phù hợp với chế phẩm nhỏ mắt cần phải tiến hành các thử nghiệm về thành phần của chất dẻo, qui trình xử lý đồ đựng, môi trường tiếp xúc, khả năng hấp thụ và tính thấm của các chất thêm vào, điều kiện bảo quản... có thể ảnh hưởng đến chế phẩm.

Đồ đựng bằng chất dẻo cho chế phẩm thuốc nhỏ mắt phải đáp ứng những thử nghiệm sau:

Thử độ kín, độ gấp uốn, độ trong của dịch chiết, cắn không bay hơi

Phải đáp ứng những thử nghiệm qui định cho đồ đựng bằng chất dẻo dùng cho chế phẩm không phải thuốc tiêm.

Thử nghiệm tiêm toàn thân, tiêm trong da

Phải đáp ứng những thử nghiệm qui định cho đồ đựng bằng chất dẻo dùng cho chế phẩm thuốc tiêm.

Thử độ kích ứng mắt

Thử nghiệm này để đánh giá đáp ứng khi nhỏ dịch chiết của mẫu thử vào mắt thỏ.

Dung môi chiết:

(a) Dung dịch tiêm natri clorid 0,9%

(b) Dầu thực vật

Chuẩn bị dịch chiết: Tiến hành giống như chuẩn bị dịch chiết để thử nghiệm tiêm toàn thân.

Động vật thí nghiệm:

Chọn những thỏ trắng khoẻ mạnh, trước đó chưa dùng để thử kích ứng mắt. Nhà chăn nuôi phải không có  mùn cưa, vỏ bào hay những vật liệu khác có thể làm kích ứng mắt thỏ. Kiểm tra cả hai mắt thỏ trước khi thử và chỉ dùng những thỏ mà mắt không bị kích ứng để thí nghiệm.

Thử sự thích ứng của mắt thỏ: Dùng một thỏ, nhỏ vào một mắt 100 ml mẫu trắng đã chuẩn bị trong thử nghiệm tiêm toàn thân và nhỏ vào mắt kia 100 ml nước cất vô khuẩn để tiêm. Mắt thỏ được coi là thích ứng nếu không nhận thấy sự khác nhau có ý nghĩa giữa hai mắt.

Qui trình thử: Dùng 3 thỏ trắng cho mỗi dịch chiết đem thử. Nhốt thỏ ở nơi chắc chắn nhưng cần nhẹ nhàng và yên tĩnh. Kéo nhẹ và hạ mí mắt dưới xa con ngươi để làm thành một hốc lõm và nhỏ khoảng 100 ml nước cất vô khuẩn để tiêm, giữ mi mắt khoảng 30 giây. Làm tương tự để nhỏ vào mắt kia 100 ml dịch chiết mẫu thử đã chuẩn bị ở thử nghiệm tiêm toàn thân. Quan sát mắt thỏ vào các thời điểm 24, 48 và 72 giờ sau khi nhỏ. Phép thử đạt yêu cầu nếu dịch chiết của mẫu thử chứng tỏ không có kích ứng đáng kể trong quá trình theo dõi so với mẫu trắng và mắt thỏ thích ứng với thử nghiệm. Nếu có hiện tượng kích ứng với mắt nhỏ nước cất vô khuẩn để tiêm hoặc mắt thỏ không thích ứng với thử nghiệm thì làm lại thí nghiệm với 3 thỏ khác. Trong lần thử lại, tất cả các thỏ phải đạt yêu cầu thử nghiệm.